Nạo vét luồng cảng quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng): Đổ bùn ra biển

Dự án đầu tư xây dựng cảng Lạch Huyện sử dụng nguồn vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản và vốn đối ứng của Chính phủ Việt Nam. Một trong hạng mục xây dựng cảng Lạch Huyện là nạo vét bùn, đất. Tổng cộng có khoảng 40 triệu m3 bùn đất sẽ được nạo vét. Trong đó, 36 triệu m3 đất bùn trong luồng cảng và 4 triệu m3 bùn ở vùng nước trước bến. Theo các văn bản của UBND thành phố Hải Phòng và được sự đồng thuận của Bộ GTVT, phương án nạo vét bùn sẽ được đổ vào 2 khu: Sau đê chắn sóng của 2 bến khởi động (Nam Cát Hải) và Khu công nghiệp Nam Đình Vũ. Tuy nhiên, Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) còn có thêm "kế sách” đổ bùn... ra biển.

Bài 1: 40 triệu m3 bùn xả thẳng ra... biển? *Nguy cơ ô nhiễm vùng dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo Cát Bà Theo cái lý của JICA, nếu đổ bùn ra biển, cự ly từ điểm hút đến vị trí xả bùn chỉ 16 km (phía Nam Cát Bà), luồng đường thông thoáng, chi phí 35 tỷ Yên. Phương án này, không phải xây dựng đê bao và hố trung chuyển, cứ xả thẳng bùn ra biển (?!), không phải nạo vét luồng công vụ nên thời gian mất 41 tháng, bảo đảm tiến độ dự án. Và quan trọng hơn số tiền phát sinh cho việc xây dựng đê bao, đào hố trung chuyển, nạo vét luồng công vụ không nằm trong Hiệp định vốn vay của ODA. Đảo Cát Bà - Ảnh: T.L Hủy diệt môi trường biển Theo các nhà khoa học: Cát Bà có diện tích 15.200 ha, trong đó có 9.000 ha rừng, 5.400 ha biển tạo nên một môi trường sinh thái lý tưởng, được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới (KDTSQTG). KDTSQTG - Cát Bà là vùng hội tụ đầy đủ cả rừng nhiệt đới trên đảo đá vôi, rừng ngập mặn, các rạn san hô, thảm rong và đặc biệt là hệ thống hang động. Sinh vật biển đảo Cát Bà phong phú và đa dạng vào bậc nhất ở các vùng đảo phía Bắc nước ta với 2.320 loài động, thực vật, trong đó, có gần 60 loài được coi là đặc hữu, quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới như chò đãi, kim ngao, lá khôi, lát hoa, dẻ hương, thổ phục linh, trúc đũa, sến mật... Ngoài ra còn 8 loài rong, 7 loài động vật đáy cũng cần được bảo vệ. Cho đến nay, các nhà khoa học đã phát hiện vùng biển Cát Bà có 193 loài thuộc lớp san hô, tập trung nhiều ở các đảo Áng Thảm, Cát Dứa, Mũi Hồng, Ba Trái Đào, cụm đảo Đầu Bê-Hang Trai, Long Châu. Đây không chỉ là nơi lưu giữ và phát triển nguồn gene quý của vịnh Bắc Bộ, mà còn có nhiều loài động, thực vật có giá trị kinh tế cao. Trên 30 loài cá kinh tế và 70 loài động vật đáy tại vùng biển này đã hợp thành ngư trường cá đáy và cá nổi Cát Bà-Long Châu, mang lợi ích về du lịch, xuất khẩu và phát triển nguồn lợi thuỷ sản. Những lúc biển lặng, du khách đến nơi đây có thể tham gia du lịch sinh thái biển với các cuộc lặn, thám hiểm một phần sự kỳ thú của Cát Bà dưới đáy đại dương. Trong các văn bản về phát triển KT-XH của thành phố Hải Phòng nói chung và Cát Bà nói riêng đều xác định: Gìn giữ KDTSQTG - quần đảo Cát Bà thành điểm du lịch hấp dẫn, phát triển nuôi trồng thủy sản có quy hoạch... bảo đảm Cát Bà phát triển bền vững. Không thể đổ bùn ra biển Vẫn theo đánh giá của các nhà khoa học: Chỉ cần vứt rác ra biển hay đổ bùn ra biển, dù 1m3 hay 40 triệu m3 cũng đều tác động xấu đến môi trường biển. Bùn nạo vét phần lớn là bùn dạng lỏng, hạt nhỏ, sức liên kết yếu, dễ phát tán trong nước. Vì vậy nếu không có tuyến đê bao, hồ trung chuyển, chắc chắn tác động rất xấu đến môi trường biển Cát Bà- Hạ Long- Đồ Sơn. Theo đó, ít nhất hệ sinh thái động thực vật đáy biển khu vực đổ thải đất bùn bị ảnh hưởng tiêu cực, thậm chí các lớp san hô, các loại rong, tảo biển nằm trong sách đỏ của Việt Nam và thế giới... bị san lấp và tiêu diệt. Mặt khác, 40 triệu m3 bùn sẽ làm thay đổi dòng chảy, thay đổi chế độ sóng và thủy triều của khu vực biển Hải Phòng, Quảng Ninh. Theo công bố của Cảng vụ Hải Phòng: Tháng 1-2006, tuyến luồng Lạch Huyện có độ sâu –7,2m, đến tháng 7/2011, đoạn cảng này chỉ còn sâu –5,8m. Vậy ai dám bảo đảm, sau 5 năm nữa, số đất bùn đổ ra biển không trôi ngược vào luồng.... Lạch Huyện. Chúng ta sử dụng vốn vay ODA để xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển KT-XH là cần thiết. Nhưng không thể phát triển kinh tế bằng mọi giá, thậm chí phá vỡ KDTSQTG - quần đảo Cát Bà, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của nhân dân trên quần đảo và vùng du lịch lân cận (Đồ Sơn, Hạ Long). Thực tế cho thấy, ở Hải Phòng, nhiều nhà máy đóng tàu Bến Kiền, Nam Triệu, Tam Bạc... khi xây dựng âu đà, ụ nổi, nạo vét luồng để hạ thủy tàu hoặc xây dựng cảng cá Mắt Rồng... đều phải có phương án hút đất bùn đổ lên bờ để san lấp mặt bằng cho các dự án khác, vừa tiết kiệm tài nguyên, vừa bảo vệ môi trường, không có bất cứ dự án nào dám đổ bùn, đất xuống biển. Vì vậy, phương án đổ 40 triệu m3 bùn được hút từ luồng cảng Lạch Huyện đổ ra biển khu vực đảo Cát Bà là không thể chấp nhận được. Bài 2: Đổ ra biển - đổ lên bờ: Góc nhìn kinh doanh  Cho dù phương án đổ bùn ra biển sẽ gây ô nhiễm môi trường, thậm chí hủy diệt KDTSQTG quần đảo Cát Bà (như bài 1 đã phản ánh), song vì sao Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cứ khăng khăng chọn phương án đổ bùn ra... biển? Sự " bảo thủ” đó liệu có đúng? Đảo Cát Bà - Ảnh: TL Đưa tiền ra... dọa JICA cho rằng: Nếu đổ bùn ra biển, cự ly từ điểm hút đến vị trí xả bùn chỉ 16 km (phía Nam Cát Bà), luồng đường thông thoáng, chỉ phải chi phí cho nạo hút bùn với tổng số tiền 35 tỷ Yên. Bởi phương án này không phải xây dựng đê bao, đào hố trung chuyển, cứ xả thẳng bùn ra biển(?!), không phải nạo vét luồng công vụ nên thời gian chỉ mất 41 tháng, bảo đảm tiến độ dự án. Và quan trọng hơn việc xây dựng đê bao, đào hố trung chuyển, nạo vét tuyến đường công vụ không nằm trong Hiệp định vốn vay của ODA. Với phương án đổ bùn vào Nam Cát Hải, theo JICA tính toán, sẽ tốn kém thêm so với phương án đổ bùn ra biển, bởi vị trí này cần xây dựng từ 7,5 đến 8 km đê bao với kinh phí khoảng từ 700 đến 800 tỷ đồng, đào hố trung chuyển, nạo vét luồng công vụ ..., với tổng chi phí thêm khoảng 29 tỷ Yên (7800 tỷ VNĐ), chưa kể thời gian chuẩn bị cho phương án này (như: đấu thầu, đầu tư, khảo sát... để xây dựng thi công) phải kéo dài đến 58 tháng, không bảo đảm tiến độ triển khai dự án. Còn phương án đổ bùn vào KCN Nam Đình Vũ cũng giống như đổ bùn vào Nam Cát Hải. Có nghĩa cũng phải xây dựng đê bao, xây dựng hố trung chuyển, nạo vét luồng công vụ ..., với tổng kinh phí tăng thêm khoảng 33 tỷ yên (8800 tỷ VNĐ), thời gian kéo dài 65 tháng. Không bảo đảm tiến độ thi công. Do vậy, JICA kiên quyết không chịu trách nhiệm số tiền phát sinh, chỉ chọn phương án hút bùn đổ ra... biển. "Phản biện” JICA Theo ý kiến của các nhà chuyên môn, việc JICA tính toán phương án đổ bùn vào Nam Cát Hải, cũng chỉ đúng về hạng mục công việc (xây dựng đê bao, xây dựng hố trung chuyển, nạo vét luồng công vụ), còn về con số tài chính chưa hẳn đã chính xác. Dù sao, phương án này không khả thi. Bởi phát sinh thêm việc là thêm tiền, kéo dài tiến độ. Theo khảo sát của các nhà chuyên môn: Với số lượng 40 triệu m3 bùn sẽ san lấp được mặt bằng với diện tích 700- 1000ha, để phát triển các dịch vụ hậu cảng, nếu đổ ra biển sẽ rất lãng phí tài nguyên, trong khi Hải Phòng cần khoảng 600 triệu m3 vật liệu để san lấp mặt bằng KCN Đình Vũ. Về chất lượng, đất bùn nạo vét từ cảng Lạch Huyện nếu sử dụng làm mặt bằng và phơi nén khoảng 5- 7 năm, chi phí chỉ bằng 40- 50% so với san lấp bằng cát đen. Do vậy, theo các văn bản của UBND thành phố Hải Phòng, của Bộ Giao thông – Vận tải, cũng như ý kiến của những nhà chuyên môn: Phương án đổ bùn vào KCN Nam Đình Vũ là ưu tiên số 1. Bởi KCN Nam Đình Vũ có diện tích rộng 2000ha đã đền bù giải phóng mặt bằng, đã được đánh giá tác động môi trường và UBND thành phố Hải Phòng đã quyết định đầu tư hơn 998 tỷ đồng để xây tuyến đê biển bao xung quanh (hiện nay đã bố trí ngân sách 25,8 tỷ đồng); không phải đào luồng công vụ và hố trung chuyển vì từ KCN Nam Đình Vũ đến vị trí hút bùn (luồng Lạch Huyện) có khoảng cách điểm đầu là 10 km, điểm cuối là 16 km. Hiện nay luồng Nam Triệu không còn khai thác nữa, nếu dùng ống hút- đẩy- xả như các nhà thầu của Việt Nam hiện đang thi công các công trình san lấp trên toàn quốc thì chi phí rất thấp, kiểm soát được khối lượng cũng như vị trí xả bùn và vẫn bảo đảm được tiến độ dự án. Trong khi đó, nếu thực hiện theo phương án đổ bùn ra... biển bằng phương pháp tàu xả đáy (vừa di chuyển vừa xả đáy) như JICA tính toán thì khó kiểm soát về khối lượng nạo vét và vị trí đổ thải, bởi dễ tạo điều kiện để nhà thầu thi công cắt bớt khối lượng nạo vét, cắt bớt cự ly đổ thải (chưa ra đến vị trí đã xả thải). Thay cho lời kết Đổ bùn xuống biển sẽ gây ô nhiễm môi trường biển KDTSQTG - quần đảo Cát Bà, sẽ hủy diệt các loại động, thực vật dưới đáy biển. Nói như lời ông Phó Giám đốc Sở VH-TT và DL Hải Phòng- Nguyễn Anh Tuân: Chúng ta đang làm hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận quần đảo Cát Bà là di sản thiên nhiên thế giới. Đổ bùn vào quần đảo Cát Bà là không thể chấp nhận được dù chỉ là 1m3. Còn đổ bùn lên bờ, cụ thể là đổ vào KCN Nam Đình Vũ sẽ không tốn kém, lãng phí. Phương pháp tính toán của JICA là sai. Thế nhưng, có lẽ chiều theo ý của JICA, ngày 3-4-2012, Bộ GTVT có văn bản 2272/BGTVT-MT gửi UBND thành phố Hải Phòng và đề nghị: Thống nhất địa điểm đổ đất nạo vét ngoài vị trí KCN Nam Đình Vũ có thêm phương án đổ thải ra biển để Bộ Tài nguyên và Môi trường có đủ điều kiện thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường(?!). Ngày 5-4-2012, UBND thành phố Hải Phòng cũng "đành chiều theo” Bộ GTVT bằng văn bản số 1785/UBND-CT với nội dung: UBND thành phố Hải Phòng thống nhất về địa điểm đổ đất nạo vét ngoài vị trí KCN Nam Đình Vũ có thêm phương án đổ đất ra biển để Bộ Tài nguyên và Môi trường thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Như vậy, chúng ta có đủ bản lĩnh để sẵn sàng từ chối khoản tiền sẽ... làm hại chúng ta trong tương lai? Hoặc việc thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường biển có là thừa, lãng phí tiền của và thời gian? Vì đổ 1m3 hay 40 triệu m3 bùn đất ra biển là không thể chấp nhận được, phương án không khả thi. Theo ĐĐK

SHARE SHARE SHARE